صادق اردشير لاريجاني، يكي از پنج برادر خانواده لاريجاني (آملي قديم؛ اردشير لاريجاني جديد) و داماد مرجع نامدار عالم تشيع، وحيد خراساني است كه بهعنوان پنجمين رييس قوه قضاييه در نظام جمهوري اسلامي، بر مسند رياست اين قوه تكيه زد. لاريجاني از سال 77 عضو مجلس خبرگان رهبري و از سال 80 عضو فقهاي شوراي نگهبان بوده كه طي ماههاي اخير، شبكه چهارم سيما مجموعه درس اخلاق وي را در كنداكتور پخش اين شبكه قرار داده است. از سوي ديگر، پايگاه اطلاعرساني صادق لاريجاني نيز مدتي است راهاندازي شده است. او به زبانهاي عربي و انگليسي تسلط كامل دارد اما از آنجا كه تا به امروز زياد اهل سخنراني، مصاحبه و حضور در رسانهها نبوده است بيشك، مسئوليت جديدش در قوه قضاييه، از او چهرهاي رسانهاي خواهد ساخت و نام و نظرياتش براي نخبگان و عوام بيشتر شناخته خواهد شد.
تولد، زادگاه، اصالت
صادق لاريجاني متولد نجف اشرف است و سال 1339 در خانوادهاي روحاني به دنيا آمد. هرچند زادگاه او نجف است، اما اصالتا آملي و مازندراني است. پدرش آيتا… ميرزا هاشم آملي از مجتهدان و فقيهان برجسته و مشهور زمان خود بود كه در سال 1311 بهخاطر وضعيت سختي كه براي روحانيون در حكومت رضاخان بهوجود آمد، به نجف مهاجرت كرد؛ مهاجرتي كه منجر به 30 سال اقامت او و خانوادهاش در كشور عراق شد و به همين علت، فرزندان وي متولد نجف اشرف هستند.
مادر صادق لاريجاني و چهار برادر ديگرش، دختر آيتا… سيد محسن اشرفي از مجتهدان معروف بهشهري است. ديگر پسران خانواده آملي كه بعدها نام اردشير لاريجاني را براي خود برگزيدند، عبارتند از: محمدجواد اردشير لاريجاني (رييس پژوهشگاه دانشهاي بنيادي با مدرك دكتراي فيزيك)، علي اردشير لاريجاني (رييس فعلي مجلس شوراي اسلامي با مدرك دكتراي فلسفه غرب)، باقر اردشيرلاريجاني (رييس دانشگاه علوم پزشكي تهران با مدرك فوق تخصص بيماريهاي داخلي)، فاضل اردشيرلاريجاني (وابسته فرهنگي ايران در كانادا با مدرك دكترا در سياستگذاري علمي) و تنها دختر خانواده لاريجاني نيز همسر آيتا… مصطفي محقق داماد است.
صادق لاريجاني كمتر از دو سال داشت كه همراه با خانواده به ايران آمد تا بعد از گذشت 30 سال، با اقوامشان ديداري تازه كنند و اين ديداري بود كه بازگشتي نداشت. خانواده آيتا… آملي كه به وطن خويش بازگشته بودند، در ايران ماندگار شد و قم را براي سكونت برگزيدند. صادق عليرغم آنكه چون ديگر فرزندان خانواده از كودكي با مسايل ديني آشنا شد، اما آيتا… آملي او را براي تحصيل به مدرسههاي نوين فرستاد (سال 1345)؛ زيرا ايشان معتقد بود كه فرزندانش بايد علوم جديد را ياد بگيرند.
بنا به نقل قول خود صادق لاريجاني، كودكياش تحت تأثير برادران و پدر بوده است. همچون برادران رياضي را با علاقه پيگيري كرد و آنچنان كه خود ميگويد از دانشآموزان درسخوان بوده و هميشه رتبهاي ممتاز داشته است: «از سال اول دبيرستان مسير تحقيقم از درسهاي معمولي دبيرستان، بسيار فراتر رفت و كتابهاي متعدد دانشگاهي در رشته رياضي را خود بدون كمك استاد فرا گرفتم؛ مثلPrecalculus نوشته Serge lang و دو مجلد Calculus نوشته Apostol. Tom و Mathematical Analysis نوشته Rudin و Measure theorg نوشته مونرو؛ همه اينها قبل از وارد شدن به سال چهارم دبيرستان بود.»
از عشق به رياضي تا لباس طلبگي
يك سال پيش از پيروزي انقلاب اسلامي (سال 56) صادق لاريجاني ديپلم خود را در رشته رياضي دريافت كرد و با آنكه شيفته رياضيات بود، اما سر از حوزه علميه درآورد! اين ماجرا را خود او اينگونه نقل ميكند: «با فراهم آمدن بورس تحصيلي از دانشگاه صنعتي شريف، عازم تحصيل در يكي از كشورهاي غربي بودم كه ناگهان زندگيام چرخش تمام پيدا كرد و انديشه و شوق تحصيل در علوم قديم و دنبال كردن مسير تحقيقات فيلسوفان اسلامي، حركتي ديگر را باعث شد.» با تغيير مسير علمي، مسير زندگياش نيز عوض شد. سال 56، سالي است كه او رسما وارد حوزه علميه قم و عالم طلبگي شد و شروع به فراگرفتن دروس حوزوي و فلسفه غرب كرد. بيشتر دروس مقدمات و سطح حوزه را در زماني كوتاه، نزد استادان كه گاه از نزديكان پدرش بودند، به پايان رساند. صادق اردشيرلاريجاني در سالهاي تحصيل، از محضر استادان بسياري و بيشتر بهطور خصوصي بهره برده است. رسائل و مكاسب را عمدتا بهطور خصوصي از آقايان صلواتي، سيدكاظم حائري، سيد مهدي نبوي و كرباسي فراگرفت. او درس خارج را نزد آيات عظام ميرزا هاشم آملي و آيتا… حسين وحيد خراساني فراگرفت. در بخش علوم عقلي، فلسفه، عرفان، اسفار و اخلاق نيز شاگرد آيات عظام جوادي آملي و حسنزاده آملي بوده است.
صادق لاريجاني در جريان انقلاب اسلامي نيز در حد توانش حاضر شد. خود او در اينباره ميگويد: «در جريان انقلاب در كنار مرحوم والد، در پارهاي اقدامات شركت جستهام و پس از چندي حس كردم تهاجم فرهنگي غرب كمي از تهاجم نظامي آن ندارد و لذا در حد وسع خويش و با بضاعت مزجاه هم خويش را در مقابله با اين تهاجم فرهنگي قرار دادم.»
صادق لاريجاني پس از انقلاب
با آغاز به كار جامعه مدرسين قم، وي به عضويت اين جامعه در آمد كه هنوز نيز ادامه دارد. لاريجاني كلاسهايي عقيدتي نيز براي فرماندهان سپاه برگزار ميكرد. با آغاز بهكار دانشگاههاي علوم دين قم و مشهد به عضويت هيئت علمي آنها در آمد. صادق لاريجاني سالهاست كه به تدريس در دانشگاه تربيت مدرس قم و دانشگاه رضوي مشهد در سطح كارشناسي ارشد و دكترا در مباحثي همچون كلام جديد، فلسفه تطبيقي، فلسفه اخلاق و فلسفه غرب مشغول است. وي همچنين در دانشگاه رضوي پارهاي از پژوهشهاي فقهي و فلسفي را سرپرستي ميكند.
صادق لاريجاني از اعضاي مجلس خبرگان رهبري در دوره سوم و چهارم از استان مازندران است. وي همچنين با حكم رهبر معظم انقلاب در تاريخ 25/4/80 بهعنوان يكي از فقهاي شوراي نگهبان قانون اساسي، منصوب شد. عضويت در هيئت امناي دانشگاه قم، دانشنامه جهان اسلام و رياست هيئت امناي مؤسسه تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي، از ديگر فعاليتهاي وي بهشمار ميرود. لاريجاني همچنين در سال 74 مدرسه علميه «ولي العصر (عج) قسمالدراسات و البحوث» و مركز تحقيقات مدرسه علميه وليعصر را پايهگذاري كرد. او در حوزه نشريات كشور نيز فعال است و از سال 81 مدير مسئولي فصلنامه «پژوهشهاي اصولي» را بر عهده دارد.
كتابها و نوشتهها
صادق لاريجاني از سال 62 به بعد، كتابهاي بسياري را تأليف، تصحيح يا ترجمه كرده است كه برخي از آنها از اين قرارند:
– فلسفه اخلاق در قرن حاضر نوشته وارنك (ترجمه و تعليقات مبسوط – 1362 انتشارات علمي فرهنگي)؛
– انسان از آغاز تا انجام؛ نوشته علامه طباطبايي (ترجمه و تعليقات – 1371 انتشارات الزهرا)؛
– سرمايه ايمان؛ نوشته ملاعبدالرزاق لاهيجي (تصحيح – 1372 انتشارات الزهرا)؛
– معرفت ديني؛ نقد نظريه قبض و بسط تئوريك شريعت (در پاسخ به نظريات دكتر سروش – 1370 مركز نشر و ترجمه)؛
– قبض و بسط در قبض و بسطي ديگر (اضافات و توضيحاتي بر كتاب قبل – 1372 مركز نشر و ترجمه).
– واجب مشروط (فقهي، سياسي – 1374 انتشارات كنگره شيخ انصاري)
– فلسفه تحليلي؛ دلالت و ضرورت (انتشارات مرصاد)
– آموزگار جاويد (مجموعه مقالات در بزرگداشت مرحوم آيتا… العظمي ميرزا هاشم آملي)
– مكتوباتي در حسن و قبح عقلي و قاعده ملازمه، دين و اخلاق (ترجمه)
– فلسفه تحليلي، تئوريهاي معناداري
– فلسفه تحليلي، فعل گفتاري
– زبان دين
– براهين اثبات واجب، برهان وجودي
– قلمرو دين
– مباني كلامي ـ فلسفي حكومت ديني
– فلسفه اخلاق
– مجموعه مقالات در سه جلد.
نویسنده : مهدي خسروي
منبع: نشریه پنجره
