دوشنبه 17 آگوست 2009 13:06
از عشق به رياضيات تا مسند قاضي‎القضاتي

با فراهم آمدن بورس تحصيلي از ‏دانشگاه صنعتي شريف، عازم تحصيل در يكي از كشورهاي غربي بودم كه ناگهان زندگي‎ام چرخش تمام پيدا كرد و ‏انديشه و شوق تحصيل در علوم قديم و دنبال كردن مسير تحقيقات فيلسوفان ‏اسلامي، حركتي ديگر را باعث شد.‎‏


صادق اردشير لاريجاني، يكي از پنج برادر خانواده لاريجاني (آملي قديم؛ اردشير لاريجاني جديد) و داماد مرجع نامدار عالم تشيع، وحيد خراساني است كه  به‎عنوان پنجمين رييس قوه قضا‎ييه در نظام جمهوري اسلامي، بر مسند رياست اين قوه تكيه زد. لاريجاني از سال 77 عضو مجلس خبرگان رهبري و از سال 80 ‏عضو فقهاي شوراي نگهبان بوده كه طي ماه‎هاي اخير، شبكه چهارم سيما مجموعه درس اخلاق وي را در كنداكتور پخش اين شبكه قرار داده است.‎‏ از سوي ديگر، پايگاه اطلاع‎رساني صادق ‏لاريجاني نيز مدتي است راه‎اندازي شده است‎. ‏او به زبان‎هاي عربي و انگليسي ‏تسلط كامل دارد‏ اما از آن‎جا كه تا به امروز زياد اهل سخنراني، مصاحبه و حضور در رسانه‎ها نبوده است بي‎شك، مسئوليت جديدش در قوه قضاييه، از او چهره‎اي رسانه‎اي خواهد ساخت و نام و نظرياتش براي نخبگان و عوام بيشتر شناخته خواهد شد.

تولد، زادگاه، اصالت

صادق لاريجاني متولد نجف اشرف است و سال 1339 در خانواده‎اي روحاني به دنيا آمد. هرچند زادگاه او نجف است، اما اصالتا آملي و مازندراني است. پدرش آيت‎‏ا… ميرزا هاشم آملي از مجتهدان و فقيهان برجسته و مشهور زمان خود بود كه در سال 1311 به‎خاطر وضعيت سختي كه براي روحانيون ‏در حكومت رضاخان به‎وجود آمد، به نجف مهاجرت كرد؛ مهاجرتي كه منجر به 30 سال اقامت او و خانواده‎اش در كشور عراق شد و به همين علت، ‏فرزندان وي متولد نجف اشرف هستند.

مادر صادق لاريجاني و چهار برادر ديگرش، دختر آيت‎ا… سيد محسن اشرفي از مجتهدان معروف بهشهري است. ‏ديگر پسران خانواده آملي كه بعدها نام اردشير لاريجاني را براي خود برگزيدند، عبارتند از: محمدجواد اردشير ‏لاريجاني (رييس پژوهشگاه دانش‎هاي بنيادي با مدرك دكتراي فيزيك)، علي اردشير لاريجاني (رييس فعلي مجلس شوراي اسلامي با مدرك دكتراي فلسفه ‏غرب)، باقر اردشيرلاريجاني (رييس دانشگاه علوم پزشكي تهران با مدرك فوق تخصص بيماري‎هاي داخلي)، فاضل اردشيرلاريجاني (وابسته فرهنگي ‏ايران در كانادا با مدرك دكترا در سياست‎گذاري علمي) و تنها دختر خانواده لاريجاني نيز همسر آيت‎ا… مصطفي محقق داماد است.

 

‎‎بازگشت بي‎برگشت

صادق لاريجاني كمتر از دو سال داشت كه همراه با خانواده به ايران آمد تا بعد از گذشت 30 سال، با اقوامشان ديداري تازه كنند و اين ديداري بود كه بازگشتي ‏نداشت. خانواده آيت‎ا… آملي كه به وطن خويش بازگشته بودند، در ايران ماندگار شد و قم را براي سكونت برگزيدند. صادق علي‎رغم آن‎كه چون ديگر فرزندان خانواده از كودكي با مسايل ديني ‏آشنا شد، اما آيت‎ا… آملي او را براي تحصيل به مدرسه‎هاي نوين فرستاد (سال 1345)؛ زيرا ايشان معتقد بود كه فرزندانش بايد علوم جديد را ياد بگيرند.

بنا به نقل قول خود صادق لاريجاني، كودكي‎اش تحت تأثير برادران و پدر بوده است. همچون ‏برادران رياضي را با علاقه پيگيري كرد و آن‎چنان كه خود مي‎گويد از دانش‎آموزان درس‎خوان بوده و هميشه رتبه‎اي ‏ممتاز داشته است: «از سال اول دبيرستان مسير تحقيقم از درس‎هاي معمولي دبيرستان، بسيار فراتر رفت و كتاب‎هاي ‏متعدد دانشگاهي در رشته رياضي را خود بدون كمك استاد فرا گرفتم؛ مثلPrecalculus ‎‏ نوشته‏‎ Serge lang ‎‏ و دو ‏مجلد‎ Calculus ‎نوشته ‏Apostol. Tom ‎‏ و‏‎ Mathematical Analysis ‎ نوشته‎ Rudin ‎و‎ Measure theorg ‎ نوشته مونرو؛ همه اين‎ها قبل از وارد شدن به سال چهارم دبيرستان بود‎.»

از عشق به رياضي تا لباس طلبگي

يك سال پيش از پيروزي انقلاب اسلامي (سال 56) صادق لاريجاني ديپلم خود را در رشته رياضي دريافت كرد و با آن‎كه شيفته رياضيات بود، اما سر از حوزه علميه درآورد! اين ماجرا را خود او اين‎گونه نقل مي‎كند: «با فراهم آمدن بورس تحصيلي از ‏دانشگاه صنعتي شريف، عازم تحصيل در يكي از كشورهاي غربي بودم كه ناگهان زندگي‎ام چرخش تمام پيدا كرد و ‏انديشه و شوق تحصيل در علوم قديم و دنبال كردن مسير تحقيقات فيلسوفان ‏اسلامي، حركتي ديگر را باعث شد.‎‏» با تغيير مسير علمي، مسير زندگي‎اش نيز عوض شد. سال 56، سالي است كه او رسما وارد حوزه علميه قم و عالم ‏طلبگي شد و شروع به فراگرفتن دروس حوزوي و فلسفه غرب كرد. بيشتر دروس مقدمات و سطح حوزه را در زماني كوتاه، نزد استادان كه گاه ‏از نزديكان پدرش بودند، به پايان رساند. صادق اردشيرلاريجاني در سال‎هاي تحصيل، از محضر استادان بسياري و بيشتر به‎طور خصوصي بهره برده است. رسائل و مكاسب را عمدتا به‎طور خصوصي از آقايان صلواتي، سيدكاظم حائري، سيد مهدي نبوي و كرباسي ‏فراگرفت.‎‏ او درس خارج را نزد آيات ‏عظام ميرزا هاشم آملي و آيت‎ا… حسين وحيد خراساني فراگرفت. در بخش علوم عقلي، فلسفه، عرفان، اسفار و اخلاق نيز شاگرد ‏آيات عظام جوادي آملي و حسن‎زاده آملي بوده است‏‎.

صادق لاريجاني در جريان انقلاب اسلامي نيز در حد توانش حاضر شد. خود او در اين‎باره مي‎گويد: «در جريان انقلاب در كنار مرحوم ‏والد، در پاره‎اي اقدامات شركت جسته‎ام و پس از چندي حس كردم تهاجم فرهنگي غرب كمي از تهاجم نظامي آن ‏ندارد و لذا در حد وسع خويش و با بضاعت مزجاه هم خويش را در مقابله با اين تهاجم فرهنگي قرار دادم‎.‎‏»

صادق لاريجاني پس از انقلاب

با آغاز به كار جامعه مدرسين قم، وي به عضويت اين جامعه در آمد كه هنوز نيز ادامه دارد. لاريجاني كلاس‎هايي ‏عقيدتي نيز براي فرماندهان سپاه برگزار مي‎كرد. با آغاز به‎كار دانشگاه‎هاي ‏علوم دين قم و مشهد به عضويت هيئت علمي آن‎ها در آمد. صادق لاريجاني سال‎هاست كه به تدريس در دانشگاه تربيت ‏مدرس قم و دانشگاه رضوي مشهد در سطح كارشناسي ارشد و دكترا در مباحثي همچون كلام جديد، فلسفه تطبيقي، فلسفه اخلاق و فلسفه غرب مشغول است. وي همچنين در دانشگاه رضوي پاره‎اي از پژوهش‎هاي فقهي و فلسفي را سرپرستي مي‎كند.

صادق لاريجاني از ‏اعضاي مجلس خبرگان رهبري در دوره سوم و چهارم از استان مازندران است. وي همچنين با حكم رهبر معظم انقلاب ‏در تاريخ 25/4/80 به‎عنوان يكي از فقهاي شوراي نگهبان قانون اساسي، منصوب شد. عضويت در هيئت امناي دانشگاه قم، دانشنامه جهان اسلام ‏و رياست هيئت امناي مؤسسه تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي، از ديگر فعاليت‎هاي وي به‎شمار ميرود. لاريجاني ‏همچنين در سال 74 مدرسه علميه «ولي العصر (عج) قسم‎الدراسات و البحوث» و مركز تحقيقات مدرسه علميه ولي‎عصر را پايه‎گذاري كرد. او در حوزه نشريات كشور نيز فعال است و از سال 81 مدير مسئولي فصل‎نامه «پژوهش‎هاي ‏اصولي» را بر عهده دارد.

كتاب‎ها و نوشته‎ها

صادق لاريجاني از سال 62 به بعد، كتاب‎هاي بسياري را تأليف، تصحيح يا ترجمه كرده است كه برخي از آن‎ها از اين قرارند:

– فلسفه اخلاق در قرن حاضر نوشته وارنك (ترجمه و تعليقات مبسوط – 1362 انتشارات علمي فرهنگي)؛

– ‏انسان از آغاز تا انجام؛ نوشته علامه طباطبايي (ترجمه و تعليقات – 1371 انتشارات الزهرا)؛

– سرمايه ايمان؛ نوشته ‏ملاعبدالرزاق لاهيجي (تصحيح – 1372 انتشارات الزهرا)؛

– معرفت ديني؛ نقد نظريه قبض و بسط تئوريك شريعت (در ‏پاسخ به نظريات دكتر سروش – 1370 مركز نشر و ترجمه)؛

– قبض و بسط در قبض و بسطي ديگر (اضافات و ‏توضيحاتي بر كتاب قبل – 1372 مركز نشر و ترجمه).

– واجب مشروط (فقهي، سياسي – 1374 انتشارات كنگره شيخ ‏انصاري)

– فلسفه تحليلي؛ دلالت و ضرورت (انتشارات مرصاد)

– آموزگار جاويد (مجموعه مقالات در بزرگداشت ‏مرحوم آيت‎ا… العظمي ميرزا هاشم آملي)

– مكتوباتي در حسن و قبح عقلي و قاعده ملازمه، دين و اخلاق ‏‏(ترجمه)

– فلسفه تحليلي، تئوري‎هاي معناداري

– فلسفه تحليلي، فعل گفتاري

– زبان دين

– براهين اثبات ‏واجب، برهان وجودي

– قلمرو دين

– مباني كلامي ـ فلسفي حكومت ديني

– فلسفه اخلاق

– مجموعه ‏مقالات در سه جلد‏‎. 

 

نویسنده : مهدي خسروي

منبع: نشریه پنجره

کاروان طریق القدس

آرشیو